TOELICHTING BIJ PLUTARCHUS, SOLON 3,3-4

Staatkundige denkers
Reflectie op staat en wetten vinden we niet alleen bij staatkundige denkers in engere zin, maar ook bij andere theoretici. Soms waren dit architecten die stadsplannen ontwikkelden, geschiedschrijvers die theoretiseerden over de samenlevingen die ze beschreven of politieke redenaars. Velen van hen waren filosofen. Zij ontwierpen min of meer concreet uitgewerkte blauwdrukken van de ideale staat. Hoewel hun concepties vaak utopische trekken vertoonden, kunnen aan hun ideeën veel gegevens over de actuele νόμος in verschillende πόλεις ontleend worden. Hun staatkundig denken was ingebed in het geheel van hun filosofisch denken. Het staatkundig denken van de Grieken kwam tot volle ontwikkeling in de tweede heft van de vijfde en in de vierde eeuw voor Christus. Plato vormt een hoogtepunt.

Solon
Solon was tegelijk wetgever en filosoof.

Volgens de traditie werden de wetten van Solon aangebracht op draaibare houten zuilen in het stadhuis te Athene. Als wetgever staat hij evenwel niet aan het begin van de codificatie van het Atheense recht. De oudste wetgeving staat op naam van Draco, wiens belangrijkste maatregel afschaffing van de bloedwraak was. Daarmee staat het begin van de Atheense rechtstaat op zijn naam. Solon trad eerder als hervormer op. Hij verkleinde de politieke ongelijkheid onder de burgers door politieke rechten niet meer uitsluitend van geboorte, maar ook van vermogen afhankelijk te maken. Daartoe deelde hij de burgers in vier vermogensklassen. Hun vermogen werd afgemeten aan de opbrengst van grondbezit. De sociale ongelijkheid verkleinde hij door onder de burgers de boerenstand vrijheid te garanderen. Hij ging over tot algehele kwijtschelding van de schulden van tot schuldslavernij vervallen kleine boeren en tot hun vrijkoop en hij schafte de schuldslavernij af.

Als filosoof heeft Solon een plaats gekregen in de mythische kanon van De zeven Wijzen. Dat was een groep van exemplarisch wijze mannen die met elkaar wedstrijden in wijsheid plachten te houden. Vanwege de heiligheid van het getal zeven heeft de traditie hen in een groep van dit aantal bijeengebracht. Hoewel er in de kanon zo nu en dan wijzigingen aangebracht zijn, is Solon een vrijwel constante in de groep van zeven. Solon heeft zijn wijsheid in zijn elegieën neergelegd.